Pytanie

Czy praca w pomieszczeniach piwnicznych spełnia warunki pracy w warunkach szczególnych?

Pomieszczenie to obejmuje ok. 13 mkw powierzchni i przeznaczone jest na warsztat konserwatora. Okno na poziomie gruntu nie doświetla całego pomieszczenia. Pracownik nie spędza w tym pomieszczeniu całego czasu pracy.

ODPOWIEDŹ

Praca w pomieszczeniu piwnicznym przeznaczonym na warsztat konserwatora, w którym pracownik nie spędza całego czasu pracy, nie powinna być traktowana jako praca w szczególnych warunkach, Praca konserwatora nie jest pracą determinowaną siłami natury – nie jest pracą pod ziemią i nie jest pracą determinowaną procesami technologicznymi. Ponadto konserwator nie wykonuje swojej pracy w pomieszczeniu piwnicznym przez cały dzień, co powoduje niespełnienie definicji pracownika wykonującego prace w szczególnych warunkach, o której mowa w art. 3 ust. 4 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz. U. Nr 237, poz. 1656 z późn. zm.) – dalej u.e.p., gdzie wskazano, że za pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach uważa się pracowników wykonujących w pełnym wymiarze czasu pracy, prace, o których mowa w art. 3 ust. 1 u.e.p.

UZASADNIENIE

Zgodnie z art. 3 ust. 1 u.e.p. prace w szczególnych warunkach to prace związane z czynnikami ryzyka, które z wiekiem mogą z dużym prawdopodobieństwem spowodować trwałe uszkodzenie zdrowia, wykonywane w szczególnych warunkach środowiska pracy determinowanych siłami natury lub procesami technologicznymi, które mimo zastosowania środków profilaktyki technicznej, organizacyjnej i medycznej stawiają przed pracownikami wymagania przekraczające poziom ich możliwości, ograniczony w wyniku procesu starzenia się jeszcze przed osiągnięciem wieku emerytalnego, w stopniu utrudniającym ich pracę na dotychczasowym stanowisku.

W art. 3 ust. 2 u.e.p. określono, w zależności od występujących czynników ryzyka, dwa rodzaje prac w szczególnych warunkach:

a) determinowane siłami natury

– prace pod ziemią,

– prace na wodzie,

– prace pod wodą,

– prace w powietrzu.

b) determinowane procesami technologicznymi

– prace w warunkach gorącego mikroklimatu – prace wykonywane w pomieszczeniach, w których wartość wskaźnika obciążenia termicznego WBGT wynosi 28°C i powyżej, przy wartości tempa metabolizmu pracownika powyżej 130 W/m2,

– prace w warunkach zimnego mikroklimatu – prace wykonywane w pomieszczeniach o temperaturze powietrza poniżej 0 °C,

– bardzo ciężkie prace fizyczne – prace powodujące w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny u mężczyzn – powyżej 8.400 kJ, a u kobiet – powyżej 4.600 kJ,

– prace w warunkach podwyższonego ciśnienia atmosferycznego,

– ciężkie prace fizyczne związane z bardzo dużym obciążeniem statycznym wynikającym z konieczności pracy w wymuszonej, niezmiennej pozycji ciała; przy czym ciężkie prace fizyczne to prace powodujące w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny u mężczyzn – powyżej 6.300 kJ, a u kobiet – powyżej 4.200 kJ, a prace w wymuszonej pozycji ciała to prace wymagające znacznego pochylenia i (lub) skręcenia pleców przy jednoczesnym wywieraniu siły powyżej 10 kG dla mężczyzn i 5 kG dla kobiet (wg metody OWAS pozycja kategorii 4) przez co najmniej 50% zmiany roboczej.

Według art. 3 ust. 4 u.e.p. za pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach uważa się pracowników wykonujących w pełnym wymiarze czasu pracy, prace, o których mowa w art. 3 ust. 1 u.e.p.

Załącznik nr 1 do u.e.p. zawiera wykaz prac w szczególnych warunkach. W głównej mierze dotyczy on pracowników pracujących w przemyśle hutniczym, górnictwie, przemyśle stoczniowym, a także przy pracach komunalnych.

Warunkiem zakwalifikowania stanowiska pracy konserwatora jako stanowiska, na którym są wykonywane prace w szczególnych warunkach jest stwierdzenie:

1) zgodności wykonywanej pracy z pracami wymienionymi w wykazie z załącznika nr 1 do u.e.p.

2) wykonywania tych prac w warunkach określonych w art. 3 ust. 2 u.e.p.

Warunki określone w punktach 1 i 2 muszą wystąpić łącznie.

Warunek 1 byłby spełniony, gdyby dla stanowiska pracy konserwatora można byłoby wskazać odpowiednią pozycję w wykazie prac w szczególnych warunkach. Takiej pozycji w ww. wykazie nie wskazano, a więc praca konserwatora nie może być traktowana jako praca w szczególnych warunkach.