Pytanie

Pracownik zgłosił do kadr, że dnia poprzedniego miał wypadek w pracy i boli go kolano. Po wizycie u lekarza, następnego dnia, wpłynęło elektroniczne zwolnienie lekarskie. Po miesiącu pracownik zadzwonił do biura i chciał zgłosić wypadek przy pracy. Pracodawca prosił o pisemne zgłoszenie. Świadków zdarzenia nie ma.

Czy pracodawca powinien uznać to zdarzenie za wypadek w pracy, skoro pracownik nie zgłosił tego zdarzenia kierownikowi tego samego dnia, a dopiero następnego dnia? 

ODPOWIEDŹ

W opisanym przypadku decyzja dotycząca kwalifikacji prawnej zdarzenia należy do zespołu powypadkowego, który powinien ją podjąć po przeprowadzanie kompleksowego postępowania oraz zgromadzeniu całego materiału dowodowego.

UZASADNIENIE

W myśl art. 234 § 1 ustawy z 26.06.1974 r. – Kodeks pracy (Dz.U. z 2019 r., poz. 1040 ze zm.), w razie wypadku przy pracy pracodawca ma obowiązek podjąć niezbędne działania eliminujące lub ograniczające zagrożenie, zapewnić udzielenie pierwszej pomocy osobom poszkodowanym i ustalić w przewidzianym trybie okoliczności i przyczyn wypadku oraz zastosować odpowiednie środki zapobiegające podobnym wypadkom. Sposób i tryb postępowania przy ustalaniu okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy oraz sposób ich dokumentowania określają przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z 1.07.2009 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy (Dz.U. Nr 105, poz. 870) – dalej r.u.o.p.w.

Przepisy powyższego rozporządzenia zobowiązują pracodawcę zatrudniającego pracownika, który uległ wypadkowi, aby po uzyskaniu zawiadomienia o zdarzeniu powołał zespół powypadkowy (co do zasady składający się z pracownika służby bhp oraz społecznego inspektora pracy), którego zadaniem jest ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku oraz sporządzenie – nie później niż w terminie 14 dni od dnia uzyskania zawiadomienia o wypadku – protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy według wzoru ustalonego w przepisach rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z 24.05.2019 r. w sprawie wzoru protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy (Dz.U. poz. 1071).

Jednym z podstawowych obowiązków pracownika związanych z bhp wynikającym z art. 211 k.p. oraz § 2 r.u.o.w.p., jest niezwłoczne zawiadomienie przełożonego o każdym wypadku w zakładzie pracy. Nie ma przy tym znaczenia, czy pracownik sam uległ wypadkowi, czy też był świadkiem takiego zdarzenia.

W tym miejscu warto przytoczyć wyrok Sądu Najwyższego z 14.05.2009 r., II PK 282/08, z którego wynika, że „ustalenie wypadku przy pracy jest prawem pracownika i jednocześnie obowiązkiem pracodawcy, niezależnie od tego, czy pracownik będzie dochodził świadczeń z ustawy wypadkowej. Wypadek przy pracy nie jest zdarzeniem prawnie obojętnym dla pracodawcy i dla pracownika.”.

Co prawda zaniechanie powiadomienia przełożonego o wypadku bezpośrednio po zdarzeniu nie pozbawia pracownika prawa żądania ustalenia, że miało ono charakter wypadku przy pracy (por. II UKN 702/99), jednak obowiązek niezwłocznego powiadomienia o wypadku przy pracy jest istotny, ponieważ upływ czasu może utrudnić bądź nawet uniemożliwić przeprowadzenie rzetelnego postępowania powypadkowego.

W przypadku, gdy poszkodowany zgłosił pracodawcy wypadek po miesiącu od daty jego zaistnienia, tak długa zwłoka faktycznie może w sposób istotny utrudnić pracę zespołu powypadkowego.

W opisanym przypadku decyzja dotycząca kwalifikacji prawnej zdarzenia należeć będzie do zespołu powypadkowego, który powinien ją podjąć po przeprowadzanie kompleksowego postępowania oraz zgromadzeniu całego materiału dowodowego. Tym samym zespół powypadkowy powinien w miarę możliwości:

1. dokonać oględzin miejsca wypadku,

2. wysłuchać wyjaśnień poszkodowanego,

3. zebrać informacje dotyczące wypadku od świadków wypadku (niestety, w opisanym przypadku podobno będzie to niemożliwe),

4. zasięgnąć opinii lekarza, a w razie potrzeby opinii innych specjalistów, w zakresie niezbędnym do oceny rodzaju i skutków wypadku,

5. zebrać inne dowody dotyczące wypadku.

W przypadku braku jakichkolwiek dowodów potwierdzających informacje pracownika oraz w przypadku braku wiary w jego wyjaśnienia, zespół powypadkowy może nie uznać przedmiotowego zdarzenia za wypadek przy pracy. W każdym razie decyzja ta należeć będzie wyłącznie do powyższego zespołu.

Warto również przypomnieć, że niezgłoszenie wypadku przy pracy przez pracownika w terminie przewidzianym przepisami prawa (niezwłocznie, a więc bez zbędnej zwłoki), może stanowić podstawę do zastosowania kary porządkowej, o której mowa w art. 108 k.p. (kara upomnienia, nagany lub pieniężna).