Zmiana stanowiska pracy a szkolenia
Zmiana stanowiska z inspektora nadzoru na kierownika ds. technicznych to znacząca zmiana, która prawie na pewno będzie wymagała dodatkowych szkoleń BHP. Omówmy to krok po kroku:
1. Instruktaż Stanowiskowy
To jest absolutna podstawa i jest obowiązkowy. Kierownik ds. technicznych ma inne obowiązki, inne narzędzia pracy (choćby te związane z zarządzaniem), a także inne potencjalne zagrożenia niż inspektor nadzoru. Instruktaż stanowiskowy musi być przeprowadzony, aby zaznajomić pracownika z:
- Nowymi zagrożeniami zawodowymi na stanowisku kierownika ds. technicznych.
- Sposobami ochrony przed tymi zagrożeniami.
- Metodami bezpiecznego wykonywania pracy w nowej roli.
- Zakresem odpowiedzialności za bezpieczeństwo podległych pracowników.
Ten instruktaż powinien być dostosowany do specyfiki nowego stanowiska i obejmować m.in. aspekty związane z organizacją pracy, nadzorem nad zespołem, planowaniem, czy wprowadzaniem nowych rozwiązań technicznych, które mogą wpływać na BHP.
2. Szkolenie Okresowe
To jest bardziej złożona kwestia, ale w tym przypadku prawdopodobnie będzie wymagane nowe szkolenie okresowe. Oto dlaczego:
- Zmiana kategorii stanowiska: Inspektor nadzoru, w zależności od specyfiki pracy, mógł być zaliczony do pracowników inżynieryjno-technicznych lub ewentualnie administracyjno-biurowych (choć to mniej prawdopodobne w pełnym zakresie). Kierownik ds. technicznych to bez wątpienia osoba kierująca pracownikami.
- Inny program szkolenia: Szkolenia okresowe dla osób kierujących pracownikami mają inny, szerszy zakres tematyczny niż te dla pracowników inżynieryjno-technicznych czy administracyjno-biurowych. Obejmują one m.in. kwestie zarządzania ryzykiem, kontroli warunków pracy, organizacji stanowisk, a także odpowiedzialności za zespół.
- Termin pierwszego szkolenia okresowego dla kierowników: Osoba obejmująca stanowisko kierownicze powinna odbyć pierwsze szkolenie okresowe w ciągu 6 miesięcy od rozpoczęcia pracy na tym stanowisku. Nawet jeśli poprzednie szkolenie okresowe inspektora nadzoru było aktualne, przeniesienie na stanowisko kierownicze resetuje ten termin dla nowej kategorii stanowisk.
Wyjątek (mało prawdopodobny w tym przypadku): Nowe szkolenie okresowe nie byłoby wymagane tylko wtedy, gdyby poprzednie szkolenie okresowe, które pracownik odbył jako inspektor nadzoru, było szkoleniem dla osób kierujących pracownikami i jego program uwzględniał zakres tematyczny wymagany na nowym stanowisku. Jest to jednak bardzo mało prawdopodobne, ponieważ typowe szkolenie dla inspektora nadzoru koncentruje się na innych aspektach niż kompleksowe zarządzanie BHP zespołem.
3. Badania Lekarskie
Konieczne będzie również skierowanie pracownika na wstępne badania lekarskie na nowym stanowisku. Nawet jeśli zakres jego pracy nie zmieni się drastycznie pod kątem fizycznym, zmiana stanowiska i potencjalnie nowe czynniki szkodliwe (np. dłuższy czas pracy przy komputerze, większa odpowiedzialność wiążąca się ze stresem, czy inne niż dotychczas narażenie na czynniki techniczne) mogą wymagać nowej oceny zdolności do pracy.
Podsumowanie
Przejście ze stanowiska inspektora nadzoru na kierownika ds. technicznych to awans wiążący się ze zwiększoną odpowiedzialnością, zwłaszcza w kontekście zarządzania zespołem i nadzoru nad procesami technicznymi. Z tego powodu pracodawca ma obowiązek zapewnić pracownikowi:
- Nowy instruktaż stanowiskowy dostosowany do obowiązków kierownika.
- Nowe szkolenie okresowe dla osób kierujących pracownikami (najpóźniej w ciągu 6 miesięcy od zmiany stanowiska), chyba że poprzednie szkolenie w pełni spełniało te wymogi (co jest mało prawdopodobne).
- Wstępne badania lekarskie na nowym stanowisku.
Te działania są kluczowe dla zapewnienia bezpieczeństwa zarówno kierownika, jak i podległych mu pracowników, a także dla uniknięcia konsekwencji prawnych dla pracodawcy.
Podstawowe regulacje prawne dotyczące szkoleń BHP w Polsce, w tym w kontekście zmiany stanowiska pracy, znajdują się w:
- Kodeksie pracy (ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, Dz.U. 2024 poz. 1327 ze zm.)
- Art. 237$^{3}$ § 1 i 2: Mówi o ogólnym obowiązku pracodawcy zapewnienia przeszkolenia pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy przed dopuszczeniem go do pracy oraz prowadzenia okresowych szkoleń w tym zakresie. Podkreśla, że nie wolno dopuścić pracownika do pracy, do której wykonywania nie posiada on wymaganych kwalifikacji lub potrzebnych umiejętności, a także dostatecznej znajomości przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.
- Art. 237$^{3}$ § 3: Określa, że szkolenia odbywają się w czasie pracy i na koszt pracodawcy.
- Rozporządzeniu Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. 2004 nr 180, poz. 1860 ze zm., aktualny tekst jednolity: Dz.U. 2024 poz. 1327) To rozporządzenie jest kluczowym aktem wykonawczym, który szczegółowo reguluje kwestie związane ze szkoleniami BHP. Znajdziesz w nim m.in.:
- § 8 ust. 1: Stanowi, że instruktaż stanowiskowy przeprowadza się przed dopuszczeniem do wykonywania pracy na określonym stanowisku m.in. dla pracowników przenoszonych na inne stanowiska pracy. To jest podstawa dla przeprowadzenia instruktażu po zmianie stanowiska. Zwróć uwagę na zapisy precyzujące, kiedy dokładnie instruktaż stanowiskowy jest wymagany – np. gdy zmieniają się warunki techniczno-organizacyjne.
- § 14 ust. 1: Określa cel szkolenia okresowego – aktualizacja i ugruntowanie wiedzy oraz zaznajomienie z nowymi rozwiązaniami techniczno-organizacyjnymi.
- § 14 ust. 2 pkt 1: Wymienia, kto jest zobowiązany do odbycia szkolenia okresowego, w tym: osoby będące pracodawcami oraz inne osoby kierujące pracownikami, w szczególności kierownicy, mistrzowie i brygadziści. To jest kluczowy zapis dla stanowiska kierownika ds. technicznych.
- § 15 ust. 1 i 4: Określa częstotliwość szkoleń okresowych dla poszczególnych grup stanowisk. W szczególności, pierwsze szkolenie okresowe osób zatrudnionych na stanowiskach kierowniczych przeprowadza się w okresie do 6 miesięcy od rozpoczęcia pracy na tych stanowiskach. To potwierdza potrzebę nowego szkolenia dla kierownika ds. technicznych, nawet jeśli wcześniej miał aktualne szkolenie jako inspektor nadzoru.
- § 15 ust. 5: Zawiera zapis o możliwości zwolnienia ze szkolenia okresowego, jeśli pracownik w danym okresie odbył szkolenie okresowe wymagane dla stanowiska należącego do innej grupy, a jego program uwzględnia zakres tematyczny wymagany programem szkolenia okresowego obowiązującego na nowym stanowisku. W przypadku przejścia z inspektora nadzoru na kierownika ds. technicznych, ze względu na inny, szerszy zakres odpowiedzialności kierownika, ten wyjątek zazwyczaj nie ma zastosowania.
- Załącznik nr 1 do Rozporządzenia: Zawiera ramowe programy szkoleń okresowych dla poszczególnych grup stanowisk, co pozwala ocenić, czy zakres poprzedniego szkolenia jest wystarczający.
- Ustawa z dnia 27 czerwca 1997 r. o służbie medycyny pracy (Dz.U. 2022 poz. 437 ze zm.) oraz Kodeks pracy (Art. 229)
- Art. 229 § 1 Kodeksu pracy: Stanowi, że wstępnym badaniom lekarskim podlegają pracownicy młodociani przenoszeni na inne stanowiska pracy i inni pracownicy przenoszeni na stanowiska pracy, na których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciążliwe.
- Ogólnie, każda zmiana stanowiska powinna być oceniona pod kątem konieczności ponownego przeprowadzenia badań profilaktycznych (wstępnych) ze względu na potencjalną zmianę czynników ryzyka.
Pamiętaj, że zawsze należy odwoływać się do aktualnych tekstów jednolitych tych aktów prawnych, które są regularnie nowelizowane. Dostęp do nich możesz uzyskać na stronach Sejmu (ISAP) lub w systemach informacji prawnej (np. LEX, Legalis).