Pytanie

Pracownik służby więziennej wracał z pracy do domu. Wszedł do bloku mieszkalnego i idąc po schodach do swojego mieszkania, tak postawił stopę na stopniu, że ta mu się zsunęła co doprowadziło do złamania śródstopia. Nie było świadków tego zdarzenia. Dodatkowo poszkodowany ma dwa mieszkania. Zameldowany jest w drugim mieszkaniu a w bloku, w którym doszło do wypadku, zwykle spędza noc po odbytej służbie.

Czy to zdarzenie można uznać za wypadek w drodze z pracy?

ODPOWIEDŹ

Opisane zdarzenie jest wypadkiem w drodze z pracy do domu, pod warunkiem, że odpowiada definicji wypadku w drodze, klatka schodowa, na której doszło do wypadku, nie jest elementem mieszkania i jest ogólnie dostępna, ponadto prowadzi do poszczególnych mieszkań w budynku, oraz pod warunkiem, że nie zaszły inne okoliczności zdarzenia dyskwalifikujące zdarzenie jako wypadek w drodze. Brak świadków wypadku nie wyklucza uznania zdarzenia za wypadek w drodze. Problem stanowi mieszkanie, w którym poszkodowany nie jest zameldowany na pobyt stały, ale zwyczajowo w nim mieszka po dyżurze. W uzasadnionych przypadkach można je uznać za miejsce zamieszkania (poszkodowany jest właścicielem, wynajmuje od kogoś), sytuacja wymaga jednak indywidualnego rozpatrzenia, biorąc pod uwagę wszystkie możliwe okoliczności, m.in.: częstotliwość korzystania z mieszkania dodatkowego przez poszkodowanego (często, sporadycznie), sytuację prawną mieszkania, itp. W przypadku braku bezpośrednich świadków, dla potwierdzenia miejsca zdarzenia, pracodawca powinien zwrócić się do udzielającego pierwszej pomocy po wypadku (pogotowie, przychodnia zdrowia) o ujawnienie wywiadu (podczas przyjęcia lekarz pyta o okoliczności wypadku) dot. miejsca wypadku. Może są świadkowie pośredni, udzielający poszkodowanemu pomocy. Pracodawca powinien to sprawdzić. Podjęcie decyzji o uznaniu i nieuznaniu zdarzenia za wypadek w drodze powinno być wyważone, ponieważ ryzyko nadpłaty świadczeń chorobowych, w przypadku gdy Zakład Ubezpieczeń Społecznych będzie innego zdania, ponosi pracodawca. Decyzja o nieuznaniu zdarzenia powinna być uzasadniona na karcie wypadku w drodze.

UZASADNIENIE

Definicja wypadku w drodze określona jest w art. 57b ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Za wypadek w drodze do pracy lub z pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło w drodze do lub z miejsca wykonywania zatrudnienia lub innej działalności stanowiącej tytuł ubezpieczenia rentowego, jeżeli droga ta była najkrótsza i nie została przerwana. Jednakże uważa się, że wypadek nastąpił w drodze do pracy lub z pracy, mimo że droga została przerwana jeżeli przerwa była życiowo uzasadniona i jej czas nie przekraczał granic potrzeby, a także wówczas, gdy droga, nie będąc drogą najkrótszą, była dla ubezpieczonego, ze względów komunikacyjnych, najdogodniejsza.

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 24 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad oraz trybu uznawania zdarzenia za wypadek w drodze do pracy lub z pracy, sposobu jego dokumentowania, wzoru karty wypadku w drodze do pracy lub z pracy oraz terminu jej sporządzania – dalej r.w.w.p., w § 2 stanowi, iż uznanie zdarzenia za wypadek w drodze do pracy lub z pracy następuje na podstawie: 1) oświadczenia poszkodowanego, członka jego rodziny lub świadków co do czasu, miejsca i okoliczności zdarzenia; 2) informacji i dowodów pochodzących od podmiotów badających okoliczności i przyczyny zdarzenia lub udzielających poszkodowanemu pierwszej pomocy; 3) ustaleń sporządzającego kartę. Ustalenie okoliczności wypadku w drodze do pracy lub z pracy jest dokonywane (§ 3 ust. 1 r.w.w.p.) w karcie wypadku w drodze do pracy lub z pracy. Aktualny wzór karty wypadku stanowi załącznik do rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 24 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad oraz trybu uznania zdarzenia za wypadek w drodze do pracy lub z pracy, sposobu jego dokumentowania, wzoru karty wypadku w drodze do pracy lub z pracy oraz terminu jej sporządzania. Odmowa uznania zdarzenia za wypadek w drodze do pracy lub z pracy wymaga (§ 5 r.w.w.p.) uzasadnienia.

Orzeczenia sądu:

Wypadek, któremu wracający z pracy pracownik uległ na klatce schodowej budynku wielorodzinnego przed wejściem do własnego mieszkania, jest wypadkiem w drodze z pracy do domu (wyrok SN z dnia 24 stycznia 1997 r., II UKN 57/96, OSNAP 1997, nr 18, poz. 347).

Droga do pracy rozpoczyna się w momencie opuszczenia mieszkania przez pracownika, choćby znajdował się jeszcze w budynku. W uzasadnionych przypadkach za dom może być uznane inne miejsce niż miejsce zameldowania, jeżeli jest ono aktualnym miejscem pobytu pracownika (wyrok SN z dnia 25 stycznia 1980 r. III URN 59/79, OSNCP 180, nr 7-8, poz. 142).