Pytanie

Czy pracownik pracujący na wysokości powinien być wyposażony w uprząż, szelki nawet jeśli nie ma się do czego przypiąć?

ODPOWIEDŹ

Pracodawca zlecający pracownikowi wykonanie pracy na wysokości jest obowiązany zapewnić mu takie środki bezpieczeństwa, jakie pozwolą uchronić go przed wypadkiem przy pracy. Tym samym niedopuszczalnym jest powierzenie pracownikowi wykonywania pracy na wysokości bez odpowiednich zabezpieczeń.

UZASADNIENIE

Stosownie do postanowień § 105 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26.09.1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 ze zm.) – dalej r.b.h.p. za pracę na wysokości uważa się pracę wykonywaną na powierzchni znajdującej się na wysokości co najmniej 1,0 m nad poziomem podłogi lub ziemi. Do takiej pracy nie zalicza się jednak pracy na powierzchni, niezależnie od wysokości, na jakiej się znajduje, jeżeli powierzchnia ta:

1. osłonięta jest ze wszystkich stron do wysokości co najmniej 1,5 m pełnymi ścianami lub ścianami z oknami oszklonymi,

2. wyposażona jest w inne stałe konstrukcje lub urządzenia chroniące pracownika przed upadkiem z wysokości.

Prace na wysokości, zgodnie z § 80 ust. 1 r.b.h.p. należą do tzw. prac szczególnie niebezpiecznych. Tym samym przy ich organizacji należy podjąć szczególne środki ostrożności, które zostały określone w § 81 r.b.h.p. tj. zapewnić w szczególności:

1) bezpośredni nadzór nad pracami szczególnie niebezpiecznymi wyznaczonych w tym celu osób,

2) odpowiednie środki zabezpieczające,

3) instruktaż pracowników obejmujący w szczególności:

a) imienny podział pracy,

b) kolejność wykonywania zadań,

c) wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy przy poszczególnych czynnościach;

Ponadto, pracodawca powinien zapewnić, aby dostęp do miejsc wykonywania prac szczególnie niebezpiecznych miały wyłącznie osoby upoważnione i odpowiednio poinstruowane.

W opisanym przypadku, w którym pracodawca nie jest w stanie zapewnić dostatecznego zabezpieczenia pracownika, który ma wykonać pracę na wysokości, w ogóle nie powinien zlecać mu takiej pracy. Bezzasadnym byłoby bowiem wyposażanie pracownika w środki ochrony indywidualnej w postaci uprzęży, szelek bezpieczeństwa, amortyzatorów itp., jeżeli nie będzie on w stanie przypiąć ich do jakiegoś elementu (punktu zakotwienia), który utrzymałby go w razie upadku. Punkty te powinny zostać tak dobrane, aby umożliwić asekurację na stanowisku pracy i drodze dojścia oraz cechować się odpowiednią wytrzymałością. W celu ograniczenia drogi spadania punkty powinny być umieszczone bezpośrednio nad głową użytkownika, bez konieczności oddalania w poziomie podczas wykonywania pracy (eliminowanie efektu wahadła). Najprostszymi punktami kotwienia są elementy konstrukcji umożliwiające bezpośrednie dołączenie systemu łącząco-amortyzującego (np. trwałe elementy konstrukcji budynku). W przypadku braku takich elementów należy stosować dodatkowe urządzenia umożliwiające zakotwienie systemu:

· strukturalne punkty zakotwienia przeznaczone do mocowania na ścianach, stropach, nadprożach – punkty osadzane na stałe w podłożu lub wymagające użycia dodatkowych kotew dobieranych w zależności od miejsca instalacji,

· tymczasowe przenośne urządzenia do zakotwienia (zaczepy taśmowe i linkowe – pozwalają stworzyć punkt zakotwienia na słupach, belkach oraz innych elementach, które można objąć takim zaczepem, belki poprzeczne – rozpierane pomiędzy otworami np. drzwiami, trójnogi ratownicze – umożliwiające asekurację oraz drogę ewakuacji podczas pracy w zagłębieniach, studzienkach),

· urządzenia do zakotwienia z poziomą liną, umożliwiają poruszanie wzdłuż lin oraz asekurację za pomocą dołączonych do nich urządzeń,

· urządzenia do zakotwienia wykorzystujące poziome szyny,

· bezwładne masy kotwiczące przeznaczone do użytku na powierzchniach poziomych.

Bez wątpienia niedopuszczalnym byłoby zlecenie pracownikowi wykonywania pracy na wysokości bez odpowiednich zabezpieczeń.