Pytanie

Czy wolontariusze ochotnicy pracujący na budowie muszą przechodzić szkolenia bhp oraz badania lekarskie?

Czy muszą oni przy pewnych pracach posiadać odpowiednie uprawnienia (np. badania wysokościowe, specjalistyczne przy używaniu pewnych maszyn i urządzeń itp.)?

Kto odpowiada za zapewnienie ochotnikom wolontariuszom na budowie środków ochrony indywidualnej (kaski, szelki itd.)?

Czy osoby kierujące ochotnikami na budowie muszą posiadać szkolenie okresowe bhp dla pracodawców i innych osób kierujących pracownikami albo inne uprawnienia (osoby kierujące ochotnikami również są wolontariuszami-ochotnikami)?

ODPOWIEDŹ

Pomimo że wolontariusze nie są pracownikami, powinni być traktowani w zakresie bhp przez korzystającego z wolontariatu, tak jak pracownicy. Powinni posiadać odpowiednie uprawnienia wynikające z wykonywanej pracy, przejść badania profilaktyczne, szkolenia wstępne w dziedzinie bhp i ewentualnie okresowe przy świadczeniu usług w czasie ponad 12 miesięcy, być informowani o zagrożeniach na stanowisku pracy lub w zakładzie pracy, otrzymać (jeśli jest to wymagane) środki ochrony indywidualnej oraz odzież i obuwie robocze. Koszty ponosi korzystający z wolontariatu. Osoba (wolontariusz) kierująca wolontariuszami powinna przejść przeszkolenie w dziedzinie bhp dla osób kierujących pracownikami lub pracodawca powinien wyznaczyć pracownika budowy z odpowiednimi uprawnieniami i przeszkoleniem w dziedzinie bhp. Przepisy dotyczące wolontariatu nie do końca precyzują warunki dopuszczania do pracy wolontariuszy.

UZASADNIENIE

Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 234, poz. 1536 z późn. zm.) – dalej u.d.p.p.w. reguluje m.in.: warunki wykonywania świadczeń przez wolontariuszy oraz korzystania z tych świadczeń. Przepisy dotyczące wolontariatu zawarte są dziale III u.d.p.p.w. Przepis art. 43 u.d.p.p.w. stanowi, iż wolontariusz powinien posiadać kwalifikacje i spełniać wymagania odpowiednie do rodzaju i zakresu wykonywanych świadczeń, jeżeli obowiązek posiadania takich kwalifikacji i spełniania stosownych wymagań wynika z odrębnych przepisów. Ustawodawca ma tu na myśli m.in. przepisy prawa pracy, branżowe oraz ogólne przepisy bhp. Przepis art. 45 ust. 1 u.d.p.p.w. nakłada na korzystającego obowiązek: 1) informowania wolontariusza o ryzyku dla zdrowia i bezpieczeństwa związanym z wykonywanymi świadczeniami oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami; 2) zapewnienia wolontariuszowi, na dotyczących pracowników zasadach określonych w odrębnych przepisach, bezpieczne i higieniczne warunki wykonywania przez niego świadczeń, w tym – w zależności od rodzaju świadczeń i zagrożeń związanych z ich wykonywaniem – odpowiednie środki ochrony indywidualnej; 3) pokrywanie, na dotyczących pracowników zasadach określonych w odrębnych przepisach, kosztów podróży służbowych i diet. Korzystający może pokrywać, na dotyczących pracowników zasadach określonych w odrębnych przepisach, także inne niezbędne koszty ponoszone przez wolontariusza, związane z wykonywaniem świadczeń na rzecz korzystającego. Korzystający może pokrywać koszty szkoleń wolontariuszy w zakresie wykonywanych przez nich świadczeń. Z kolei, w ust. 4 art. 45 u.d.p.p.w. przyjęto, iż wolontariusz może, w formie pisemnej pod rygorem nieważności, zwolnić korzystającego w całości lub w części z obowiązków wymienionych w ust. 1 pkt 3 (koszty podróży służbowych i diet).