Pytanie

Czy pracownik, który stojąc na szczeblu drabiny na wysokości powyżej 2 m, nie odrywając rąk od drabiny, dokonuje wzrokowej oceny stanu np oprawy oświetleniowej musi stosować szelki bezpieczeństwa z linką bezpieczeństwa przymocowaną do stałych elementów konstrukcji?

ODPOWIEDŹ

Przepisy w sprawie bezpiecznej pracy na wysokości, wykonywanej z drabiny na wysokości do 2 m nad poziomem podłogi lub ziemi nie wymagają stosowania sprzętu chroniącego przed upadkiem z wysokości pod warunkiem, że pracownik nie będzie zmuszony do wychylania się poza obrys drabiny i przez cały czas będzie miał zapewnioną możliwość bezpiecznego uchwycenia poręczy i wsparcia, a drabina będzie stabilna. W pozostałych przypadkach, praca z drabiny na wysokości przekraczającej 2 m, wymaga stosowania zabezpieczeń przed upadkiem z wysokości i wynika to z przepisów ogólnych. W opisanej w pytaniu sytuacji, pracownik powinien być zabezpieczony przed upadkiem i stosować szelki bezpieczeństwa z linką bezpieczeństwa zamocowaną do stałych elementów konstrukcji. Z pytania nie wynika, z jakiej drabiny pracownik dokonuje wzrokowej oceny opraw oświetlenia. Może to być np. drabina wyposażona w elementy samohamujące upadek pracownika z wysokości. W takim przypadku linka powinna być wpięta do tego urządzenia. Zagrożenia, jakie wynikają z pracy na drabinie, na wysokości powyżej 2 m to urazy spowodowane odpadnięciem od drabiny na skutek zmęczenia wchodzeniem na duże wysokości, powtarzania tych czynności, doznania zawrotów głowy oraz innych przypadków medycznych.

UZASADNIENIE

Do pracy na drabinach odnoszą się przepisy § 107, 108 i 110 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 z późn. zm.) – dalej r.b.h.p. Stanowią one, iż prace na wysokości powinny być organizowane i wykonywane w sposób niezmuszający pracownika do wychylania się poza poręcz balustrady lub obrys urządzenia, na którym stoi. Przy pracach na: drabinach, klamrach, rusztowaniach i innych podwyższeniach nieprzeznaczonych na pobyt ludzi, na wysokości do 2 m nad poziomem podłogi lub ziemi niewymagających od pracownika wychylania się poza obrys urządzenia, na którym stoi albo przyjmowania innej wymuszonej pozycji ciała grożącej upadkiem z wysokości, należy zapewnić, aby drabiny, klamry, rusztowania, pomosty i inne urządzenia były stabilne i zabezpieczone przed nieprzewidywaną zmianą położenia oraz posiadały odpowiednią wytrzymałość na przewidywane obciążenie. Przy pracach na drabinach i klamrach na wysokości powyżej 2 m nad poziomem terenu zewnętrznego lub podłogi należy zapewnić m.in. stosowanie przez pracowników, odpowiedniego do rodzaju wykonywanych prac, sprzętu chroniącego przed upadkiem z wysokości jak: szelki bezpieczeństwa z linką bezpieczeństwa przymocowaną do stałych elementów konstrukcji, szelki bezpieczeństwa z pasem biodrowym (do prac w podparciu, na słupach, masztach itp.).

Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 30 października 2002 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy (Dz. U. Nr 191, poz. 1596 z późn. zm.) – dalej r.m.w.m. w § 8b w ust. 1 stanowi, iż do pracy na wysokości mogą być wykorzystywane drabiny jako stanowiska robocze, jedynie w warunkach, w których wykorzystanie innego, bardziej bezpiecznego sprzętu roboczego nie jest uzasadnione z powodu niskiego poziomu ryzyka i krótkotrwałego ich wykorzystania albo istniejących okoliczności, których pracodawca nie może zmienić. Szczegółowe przepisy dotyczące stosowania drabin zawarte są w § 8b w ust. 2 r.m.w.m. Przepisy te stanowią, iż drabiny:

1) muszą być tak ustawione, aby zapewnić ich stateczność w trakcie użytkowania;

2) przenośne muszą opierać się na stabilnym, trwałym, posiadającym odpowiednie wymiary, nieruchomym podłożu w taki sposób, aby szczeble pozostawały w pozycji poziomej oraz były zabezpieczone przed przemieszczaniem, zanim będą użytkowane;

3) zawieszane muszą być zaczepione w bezpieczny sposób, tak aby zapobiec, z wyjątkiem drabin linowych, ich przemieszczaniu lub bujaniu;

4) używane jako środki dostępu muszą być dostatecznie długie, tak aby wystarczająco wystawały ponad platformę dostępu, chyba że zostały zastosowane inne środki zapewniające pewne uchwycenie poręczy;

5) wieloczęściowe łączone lub wysuwane muszą być używane w taki sposób, aby zapobiec przemieszczaniu się ich różnych części względem siebie;

6) przejezdne przed ich użyciem muszą być pewnie unieruchomione.

Przepisy zawarte w § 8b ust. 3 r.m.w.m. stanowią, iż: drabiny muszą być używane w taki sposób, aby:

1) przez cały czas była zapewniona możliwość bezpiecznego uchwycenia poręczy i wsparcia pracowników;

2) szczególnie, jeśli ładunek ma zostać ręcznie przeniesiony na drabinie, nie może to przeszkadzać pracownikowi w bezpiecznym trzymaniu się poręczy.