Pytanie

Pracownik od 15 lat cierpi na bóle kręgosłupa, a od kilku lat w szczególności na bóle kręgosłupa szyjnego. W związku z tymi dolegliwościami kilka razy w tym okresie przebywał na zwolnieniu lekarskim, a nawet przyznano mu świadczenie rehabilitacyjne. Kilka dniu temu podczas pracy przy wiertarce kolumnowej podczas przeciągania ruchomego ramienia wiertarki odczuł ból w kręgosłupie. Lekarz pogotowia stwierdził zespół bólowy szyjny, ale nie podparł diagnozy żadnym prześwietleniem ani wynikami badań. Zalecił wizytę u lekarza rodzinnego. Pracownik pracuje przy różnych maszynach, ale w ostatnim czasie najczęściej pracował przy wiertarce, przy której doszło do zdarzenia. Kilka razy dziennie wykonywał opisaną wyżej czynność.

Czy opisane zdarzenie można uznać za wypadek przy pracy?

Czy związku z długoletnim leczeniem można to zdarzenie uznać za przyczynę zewnętrzną?

ODPOWIEDŹ

W orzecznictwie można odnaleźć pogląd, że pogorszenie się stanu zdrowia u pracownika posiadającego schorzenie samoistne spowodowane zdarzeniem wypadkowym może być przyczyną zewnętrzną nabytego w związku z wypadkiem urazu. Ponadto zespół bólowy szyjny nie musi być urazem kręgosłupa, ale może być tylko urazem powypadkowym. Zespół powypadkowy powinien sprawdzić, czy pracownik nie posiadał przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywanej w dniu zdarzenia pracy. Jeśli posiadał i został do tej pracy dopuszczony, to – według sądów – dopuszczenie pracownika do pracy, pomimo przeciwwskazań, jest przyczyną zewnętrzną wypadku przy pracy. Prawdopodobnie pracownik był dopuszczany do pracy w zgodzie z orzeczeniem lekarza medycyny pracy. Niejasna jest sprawa, na jakiej podstawie lekarz pogotowia stwierdził zespół bólowy szyjny. Prawdopodobnie na podstawie informacji uzyskanej od pacjenta. Nie wykluczył za pomocą, np. badań rtg, urazu kręgów szyjnych.

Zespół powypadkowy powinien usiłować sprawdzić w siedzibie pogotowia adnotacje poczynione przez lekarza pogotowia. Powinien również zwrócić się do lekarza sprawującego opiekę nad pracownikami z zapytaniem, czy u pracownika nastąpił tylko zespół bólowy bez urazu kręgosłupa oraz czy ten zespół bólowy wyczerpuje definicję urazu.

UZASADNIENIE

Zgodnie z wyrokiem Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 15 grudnia 1994 r., III APr 41/94, OSA 1995, z. 2, poz. 16 zewnętrzną przyczyna wypadku przy pracy może być każdy czynnik pochodzący spoza organizmu poszkodowanego zdolny wywołać w istniejących warunkach szkodliwe skutki, w tym także pogorszyć stan pracownika dotkniętego już schorzeniem samoistnym.

Według wyroku Sądu Najwyższego z dnia 9 grudnia 1977 r., III PRN 49/77, OSN 1979, nr 3, poz. 48 dopuszczenie do pracy pracownika dotkniętego schorzeniem samoistnym, które w danym dniu czyniło go niezdolnym do pracy, stanowi przyczynę zewnętrzną w rozumieniu art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 23 stycznia 1968 r. o świadczeniach pieniężnych przysługujących w razie wypadku przy pracy. W myśl wyroku Sądu Najwyższego z dnia 5 września 1996 r., II PRN 9/96 OSNAPiUS 1997, nr 5, poz. 70 dopuszczenie do pracy maszynisty kolejowego bez przeprowadzenia badań kontrolnych i po upływie terminu obowiązującego do przeprowadzenia takich badań może stanowić przyczynę zewnętrzną uzasadniającą uznanie zdarzenia za wypadek przy pracy.

W wyroku z dnia 4 maja 1984 r., II PRN 6/84, SN przyjął, że błędny jest pogląd, że predyspozycje organizmu do określonego schorzenia uniemożliwiają uznanie, że pracownik uległ wypadkowi przy pracy. Jeżeli przyczyna zewnętrzna występuje w zbiegu z przyczyną wewnętrzną, to do uznania danego zdarzenia za wypadek przy pracy wystarczy, jeżeli zostanie wykluczone, że bez tego czynnika zewnętrznego nie doszłoby do skutku w postaci uszczerbku na zdrowiu.

Na zakończenie wypada przypomnieć, że art. 2 pkt 13 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych definiuje uraz jako uszkodzenie tkanek ciała lub narządów człowieka wskutek działania czynnika zewnętrznego. Według § 7 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 1 lipca 2009 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy niezwłocznie po otrzymaniu wiadomości o wypadku zespół powypadkowy jest zobowiązany przystąpić do ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku. Zespół powypadkowy powinien m.in. zasięgnąć opinii lekarza, a w razie potrzeby opinii innych specjalistów, w zakresie niezbędnym do oceny rodzaju i skutków wypadku.