W zakładzie wydarzył się wypadek, który spowodował pracownik samowolnie wykonujący pracę na innym (nie swoim) stanowisku pracy. Czy samowolne opuszczenie stanowiska pracy, wykonanie czynności poza zakresem obowiązków nakłada obowiązek na pracodawcę ponownej oceny ryzyka zawodowego? Przy prawidłowym wykonywaniu pracy, zgodnie z zakresem obowiązków nic się nie zmieniło na tym stanowisku pracy?

Nie ma obowiązku wykonania ponownej oceny ryzyka zawodowego po ­wypadku przy pracy. Jest tylko zalecenie. Oczywiście, jeśli w proponowanych po wypadku środkach profilaktycznych znajdą się jakieś dodatkowe środki, to bez wątpienia należy przejrzeć dotychczasową ocenę ryzyka i ją zaktualizować. Wyjątkową sytuacją jest taka, gdy w protokole powypadkowym wyraźnie wskazano w zaleceniach, aby ponownie ocenić ryzyko zawodowe.

Obowiązek

Nie ma formalnego obowiązku (narzuconego prawem) dokonania ponownej oceny ryzyka zawodowego związanego z pracą, przy wykonywaniu której zdarzył się wypadek, nawet uznany za wypadek przy pracy.

Przypomnijmy, że pracodawca jest zobowiązany przepisem art. 234 § 1 KP do:

zastosowania odpowiednich środków zapobiegających podobnym zdarzeniom wypadkowym w przyszłości, a także,
ogólnie, do systematycznego analizowania przyczyn wypadków przy pracy i na podstawie wyników tych analiz zastosowania adekwatnych środków zapobiegawczych, minimalizujących zagrożenia (art. 236 KP).
Zapobieganie

Zastosowanie odpowiednich środków zapobiegających podobnym wypadkom, jaki się wydarzył w zakładzie pracy, następuje w wyniku przeanalizowania przyczyn tego wypadku oraz zagrożeń. Są to czynności wykonywane także przy ocenie ryzyka zawodowego, niejako więc następuje ponowna jego ocena po wypadku przy pracy. Jeżeli pracodawca dojdzie do wniosku, że wnioski i zalecenia profilaktyczne zawarte w protokole powypadkowym są ostrzejsze lub/i ich zakres jest szerszy niż zawarte w dokumentacji z oceny ryzyka zawodowego, to należy zaktualizować tę ocenę (czyli ponownie ocenić ryzyko zawodowe, uwzględniając przyczyny wypadku).

Oczywiście, zaleca się ponowne dokonanie oceny ryzyka zawodowego po wypadku (wskazano na to również w Polskiej Normie PNN18002:2011 Systemy zarzadzania bezpieczeństwem i higieną pracy. Ogólne wytyczne do oceny ryzyka zawodowego), uwzględniając w procesie tej oceny zagrożenie, którego aktywizacja doprowadziła do tego wypadku. Jest to jednak tylko zalecenie, a nie obowiązek.

Protokół powypadkowy

Jeżeli w protokole powypadkowym zapisano we wnioskach i zaleceniach profilaktycznych (pkt 9 protokołu) obowiązek dokonania ponownej oceny ryzyka zawodowego, to pracodawca wówczas jest zobowiązany do zapewnienia wykonania takiej oceny (tu już nie ma mowy o zaleceniu, ale wyraźnie o obowiązku).

Ocena ryzyka

Przypomnijmy, że przy ocenie ryzyka zawodowego bierze się pod uwagę wskaźniki częstości wypadków przy pracy, które zdarzyły się w zakładzie pracy, oraz wskaźniki ich ciężkości. Zatem każdy wypadek przy pracy, który wydarzy się w zakładzie pracy, wpływa niejako na poziom ryzyka zawodowego, dlatego zaleca się okresowo dokonywać przeglądów oceny ryzyka zawodowego w celu stwierdzenia, czy:

wyniki oceny są nadal aktualne, uwzględnia ona nowo powstające zagrożenia, a także
w świetle postępu nauki i techniki można wyeliminować lub zdecydowanie ograniczyć zidentyfikowane zagrożenia, a przez to skutecznie ograniczyć poziom ryzyka zawodowego.