Ćwirko HalinaPomiar czynników szkodliwych – mniej..mniej..

---

Pracodawca wspólnie z przedstawicielami załogi ustala zasady pobierania próbek na stanowiskach pracy i wykonywania badań i pomiarów czynników szkodliwych występujących w środowisku pracy. Obowiązkiem pracodawcy jest niezwłoczne poinformowanie pracowników narażonych na działanie szkodliwych czynników o wynikach ich pomiaru.

Od dnia 3 marca 2011 r. obowiązuje rozporządzenia Minister Zdrowia z 2.02.2011 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy .- dalej r.b.ś.p. Rozporządzenie określa:

– tryb, metody, rodzaj i częstotliwość wykonywania badań oraz pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia pracowników występujących w środowisku pracy;

– określa sytuacje, w których istnieje konieczność wykonywania ciągłych pomiarów czynników szkodliwych;

– wymagania dla laboratoriów wykonujących badania i pomiary czynników szkodliwych;

– sposób rejestrowania i przechowywania wyników badań i pomiarów;

– wzory rejestru i karty badań czynników szkodliwych (zał. 1 i 2 r.b.ś.p.);

– sposób udostępniania pracownikom wyników badań i pomiarów czynników szkodliwych występujących w środowisku pracy.

Czynniki szkodliwe podlegające badaniom i pomiarom występującym w danym zakładzie określa pracodawca (§ 2 ust. 1 r.b.ś.p.).

Pracodawca wspólnie z przedstawicielami załogi ustala zasady pobierania próbek na stanowiskach pracy i wykonywania badań i pomiarów czynników szkodliwych występujących w środowisku pracy. Powinien to zrobić nie później niż w okresie 30 dni od rozpoczęcia działalności lub dokonanych zmian.

Punktem wyjścia jest rozpoznanie: źródeł emisji, rodzaju czynników szkodliwych, analiza procesów technologicznych, wyposażenia technicznego, organizacji i sposoby wykonywania pracy, czasu narażenia oraz ocena stosowanych ochron zbiorowych i indywidualnych.

Jeśli występuje narażenie na szkodliwe dla zdrowia czynniki chemiczne lub pyłowe (nie wykazujące działania rakotwórczego lub mutagennego) badania i pomiary wykonuje się:

– raz na 2 lata, jeśli stwierdzono stężenie czynnika szkodliwego powyżej 0,1 do 0,5 wartości NDS-u,

– raz w roku jeśli stwierdzono stężenie powyżej 0,5 wartości NDS-u.

Wartości NDS określone zostały w rozporządzeniu Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z 12.06.2018 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy.

Jeśli na stanowisku pracy występuje stężenie pułapowe (NDSP) czynnika szkodliwego dla zdrowia – pracodawca zapewnia we własnym zakresie ciągłe pomiary jego stężenia, przestrzegając stosownych procedur zawartych w Polskiej Normie PN-EN U82:2009. Powietrze na stanowisku pracy.

Jeśli wśród zagrożeń znajdują się czynniki o działaniu rakotwórczym lub mutagennym, to badania i pomiary i pomiary wykonuje się co najmniej:

– raz na 6 miesięcy, jeśli w czasie ostatniego pomiaru stwierdzono stężenie powyżej 0,1 do 0,5 wartości NDS,

– raz na 3 miesiące, jeśli stwierdzono stężenie powyżej 0,5 wartości NDS.

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 24.07.2012 r. w sprawie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku – omawia te szczególnie szkodliwe zagrożenia. Nie wolno zatrudniać pracowników młodocianych i kobiet w ciąży w warunkach zagrożeń na czynniki rakotwórcze i mutagenne.

W razie narażenia na pył zawierający azbest badania i pomiary wykonuje się co najmniej raz na 3 miesiące. Jeśli wyniki w 2 ostatnich pomiarach nie przekroczyły 0,5 wartości NDS – możliwe jest zmniejszenie częstotliwości raz na 6 miesięcy.

Jeśli wyniki 2 ostatnich badań i pomiarów szkodliwych dla zdrowia czynników chemicznych lub pyłowych (z wyjątkiem czynników rakotwórczych i mutagennych) wykonanych w odstępie co najmniej 2 lat, a w przypadków szkodliwych czynników o działaniu rakotwórczym lub mutagennym (w tym i pył zawierający azbest) – co najmniej 6 miesięcy, nie przekroczy 0,1 wartości NDS, pracodawca może odstąpić od wykonywania ich badań i pomiarów (§ 7 ).

Badania i pomiary szkodliwych czynników chemicznych występujących w środowisku pracy należy wykonywać każdorazowo, gdy zmianie uległy:

– procesy technologiczne,

– wyposażenie technologiczne, warunki wykonywania pracy, które mogły zmienić poziom emisji natężenia.

Istotne jest, aby badania i pomiary czynników szkodliwych występujących w środowisku pracy wykonywały laboratoria mające akredytacje – zgodnie z ustawą z 30.08.2002 r. o systemie zgodności.

Jeśli nie ma możliwości skorzystania z ich usług pomiary i badania mogą wykonać:

– laboratoria należące do: Państwowej Inspekcji Sanitarnej, Wojskowej Inspekcji Sanitarnej, MSWiA,

– laboratoria wyższych uczelni i instytutów PAN lub instytutów badawczych, np.: CIOP,

– laboratoria m.in. prywatne, mające certyfikaty kompetencji w zakresie wykonywania badań i pomiarów czynników szkodliwych w środowisku pracy. Podlegają one nadzorowi metrologicznemu obejmującemu okresowe sprawdzanie, wzorcowanie i konserwację.

Wyniki badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracodawca musi przechowywać przez 3 lata, od daty ich wykonania. Ma też obowiązek informować pracowników o aktualnych wynikach oraz udostępnić im te wyniki.

Rejestr czynników szkodliwych występujących w środowisku pracy oraz karta wyników badań i pomiarów muszą być prowadzone na bieżąco, a w razie likwidacji zakładu przekazane do właściwego inspektora sanitarnego. Rejestr i karty badań i pomiarów przechowuje się przez 40 lat.