Pracodawca, aby móc prawidłowo zarządzać firmą, powinien posiadać niezbędne informacje dotyczące m.in. stanu ochrony ppoż. w zakładzie pracy. Informacje te powinien otrzymać po dokonywanej corocznie ocenie stanu ochrony ppoż. Zobacz, co należy uwzględnić w takiej corocznej ocenie. Poznaj 6 zagadnień, których analiza pozwoli Ci uzyskać jak najszerszy obraz stanu ochrony ppoż. w firmie.

1. Organizacja ochrony ppoż.

2. Warunki ewakuacji.

3. Wyposażenie w podręczny sprzęt gaśniczy.

4. Stan techniczny instalacji elektrycznej, odgromowej i gazowej.

5. Drogi pożarowe i dojazdy do budynków.

6. Prace niebezpieczne pod względem pożarowym.

Korzyści 

Informacje zawarte w tym artykule pozwolą Ci:

• Zapewnić prawidłowy stan ochrony przeciwpożarowej w firmie;
• Pozyskać informacje możliwe do wykorzystania w zakresie Zintegrowanego Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem Prac;
• Zebrać dane, które możesz wykorzystać podczas kontroli Państwowej Straży Pożarnej w firmie.

Czytaj także: Stwórz listę kontrolną do przeglądu stref zagrożonych wybuchem>>>

Już na wstępie podkreślmy, że choć obowiązek przeprowadzania corocznej oceny stanu ochrony ppoż. w firmie nie jest unormowany żadnymi przepisami, to wynika z on z ogólnie przyjętych zasad bhp. Dokonują corocznej analizy stanu bhp w firmie warto również poddać analizie stan ochrony ppoż., aby mieć kompleksowy obraz na temat warunków i bezpieczeństwa pracy w zakładzie.

1. Organizacja ochrony ppoż.

Dane dotyczące stanu organizacji ochrony ppoż. powinny uwzględniać ocenę stanu wiedzy pracowników na ten temat. Dotyczy to w szczególności:

1. zaznajomienia pracowników z przepisami ppoż.,
2. znajomości instrukcji bezpieczeństwa pożarowego obiektu przez wszystkich zatrudnionych w firmie,
3. umiejętności postępowania na wypadek pożaru i innego miejscowego zagrożenia, w tym wiedzy pracowników na temat:

•  rodzaju,
•  kolejności wykonywania w takiej sytuacji czynności.

Na stan ochrony ppoż. w firmie wpływa także wyposażenie w instrukcje bezpieczeństwa pożarowego.

2. Warunki ewakuacji.

Dokumentacja stanu ochrony ppoż. w firmie powinna uwzględniać analizę przystosowania budynku do ewakuacji pracowników na wypadek pożaru lub innego zagrożenia. Badając warunki ewakuacji, należy sprawdzić pionowe i poziome przejścia i wyjścia ewakuacyjne pod względem ich szerokości i długości, a także ich dostępności i drożności. Każde przejście i wyjście ewakuacyjne powinno mieć zapewniony swobodny dostęp umożliwiający pracownikom opuszczenie zagrożonego obszaru.

Analizie trzeba poddać także sposób:

1. oznakowania dróg ewakuacyjnych,
2. ogłaszania ewakuacji, w tym:

•  rodzaj alarmu,
•  środki alarmowania.

3. Wyposażenie w podręczny sprzęt gaśniczy.

Podczas badania stanu ochrony ppoż., muszą być uwzględnione dane dotyczące podręcznego sprzętu gaśniczego. Sprawdzenia wymaga tu w szczególności:

1. czy gaśnice zostały właściwie dobrane i prawidłowo rozmieszczone?
2. jakiego rodzaju są to gaśnice i jaka jest ich liczba?
3. w jaki sposób zostały oznakowane?

Gaśnice należy poddać kontroli również pod względem ich stanu technicznego. Należy sprawdzić, czy poddawane były:

•  przeglądom,
•  konserwacjom.

Samo wyposażenie pomieszczeń firmy w  podręczny sprzęt gaśniczy nie wystarczy. Ważne, aby pracownicy potrafili skorzysta

z dostępnego sprzętu. Należy zatem sprawdzić, czy poziom umiejętności używania i obsługi przede wszystkim gaśnic przez pracowników jest wystarczający.

4. Stan techniczny instalacji elektrycznej, odgromowej i gazowej.

Aby dokonać oceny stanu ochrony ppoż. w firmie, konieczna jest analiza stanu technicznego instalacji elektrycznej, odgromowej i gazowej oraz sporządzenie odpowiednich dokumentów w tym zakresie.

W tym celu, należy dokonać wizualnych oględzin instalacji, uwzględniając w szczególności:

•  uszkodzenia,
•  przetarcia,
•  zwęglenia.

A. Instalacja elektryczna.

Każda instalacja elektryczna przed przekazaniem jej do eksploatacji powinna być poddana oględzinom i próbom w celu sprawdzenia, czy została wykonana zgodnie z wymaganiami odpowiednich norm oraz przepisów.

Badania eksploatacyjne – okresowe sprawdzenia i próby instalacji elektrycznych – przeprowadzane są, aby ustalić, czy całe instalacje lub ich części:

•  nie zostały wyeksploatowane w takim stopniu, że dalsze ich wykorzystywanie jest niebezpieczne,
•  spełniają wymagania odpowiednich przepisów.

Chcąc ustalić, czy instalacje lub ich części nie zostały nadmiernie zużyte, powinny być przeprowadzone próby dotyczące m.in.:

•  ciągłości przewodów ochronnych,
•  rezystancji izolacji instalacji elektrycznej,
•  samoczynnego wyłączania zasilania.

Okresowe sprawdzenie ma obejmować również badania skutków wszelkich zmian w stosunku do stanu, do którego instalacja była uprzednio przewidziana.

Częstotliwość badań eksploatacyjnych:

•  Badania okresowe instalacji elektrycznej należy wykonywać nie rzadziej niż co 5 lat.
•  Co roku powinny być przeprowadzane badania eksploatacyjne instalacji narażonych na szkodliwe wpływy atmosferyczne i niszczące działania czynników występujących podczas użytkowania obiektu.

Zakres badań eksploatacyjnych, przy badaniach okresowych, powinien obejmować co najmniej:

•  oględziny dotyczące ochrony przed dotykiem bezpośrednim i ochrony przeciwpożarowej,
•  pomiary rezystancji izolacji,
•  badania ciągłości przewodów ochronnych, w tym połączeń wyrównawczych,
•  badania ochrony przed dotykiem pośrednim,
•  próby działania urządzeń różnicowoprądowych.

Po każdych okresowych sprawdzeniach i badaniach eksploatacyjnych należy sporządzić protokół. Sporządza go osoba wykonująca te sprawdzenia lub badania. Uprawnionymi do przeprowadzenia okresowych sprawdzeń i badań eksploatacyjnych są osoby spełniające wymagania kwalifikacyjne w zakresie aparatury kontrolno-pomiarowej i urządzeń:

•  oraz instalacji automatycznej regulacji sterowania i zabezpieczeń urządzeń oraz instalacji – w grupie sieci, urządzeń i instalacji energetycznych,
•  automatycznej regulacji urządzeń – w grupie urządzeń zużywających ciepło, paliwa stałe oraz płynne,
•  sterowania sieci, urządzeń oraz instalacji – w grupie sieci, urządzeń i instalacji gazowych.

Protokół okresowych sprawdzeń i badań eksploatacyjnych musi zawierać:

•  informacje dotyczące oględzin i wykonanych badań,
•  zestawienie istotnych wyników prób i pomiarów,
•  informację dotyczącą przeprowadzonych zmian i rozbudowy instalacji,
•  informacje o stwierdzonych odchyleniach od odpowiednich norm i przepisów.

B. Instalacja odgromowa.

Poszczególne rodzaje ochrony odgromowej to:

1. podstawowa – zespół środków zastosowanych do ochrony budynku, w którym wyładowania piorunowe mogą spowodować ograniczone skutki;
2. obostrzona – zespół środków zastosowanych do ochrony obiektu, w którym skutki wyładowań piorunowych mogą się łatwo rozprzestrzeniać;
3. specjalna – dotyczy takich obiektów, jak:

•  kolejki linowe,
•  stacje przekaźnikowe,
•  mosty,
•  dźwigi,
•  stadiony itp.

Instalacja odgromowa ma zastosowanie w budynkach:

• wolno stojących o wysokości powyżej 15 m i powierzchni ponad 500 m2,
• użyteczności publicznej, w których mogą przebywać ludzie w grupach powyżej 50 osób (duże sklepy, zamknięte obiekty sportowe, restauracje, kina, obiekty kultu religijnego),
• przeznaczonych dla ludzi o ograniczonej zdolności poruszania się (szpitale, sanatoria, żłobki, przedszkola, szkoły specjalne, zakłady zatrudniające inwalidów),
• o dużej wartości historycznej, kulturalnej lub materiałowej,
• wyższej użyteczności publicznej (Pogotowia Ratunkowego, straży pożarnej, urzędów administracji),
• o wymiarach przekraczających 40 × 40 m (hale), mających żelbetowe lub stalowe wewnętrzne słupy wsporcze,
• wykonanych z materiałów łatwo palnych, niezależnie od wysokości (oprócz domków letniskowych),
• przeznaczonych do produkcji, przetwarzania i składowania materiałów łatwo palnych,
• innych, dla których wskaźnik zagrożenia piorunowego przekracza wartość 10–4.

Dobór rodzaju instalacji odgromowej zależy od przeznaczenia budynku i wykonywanych w nim rodzajów prac, stosowanych substancji oraz jego konstrukcji.

Badanie instalacji odgromowej Istnieją 3 rodzaje badań instalacji odgromowych, którymi są badania:

1) częściowe,

2) odbiorcze,

3) okresowe.

Rysunek 1. Przykłady urządzeń piorunochronnych

Częściowe badania instalacji odgromowej wykonuje się w trakcie budowy, natomiast odbiorcze badania – przy oddawaniu do eksploatacji obiektu, okresowe zaś – raz na 6 lat w odniesieniu do instalacji wykonanej jako podstawowa lub specjalna.

Ważne

Instalację wykonaną jako obostrzoną trzeba poddawać badaniom raz w roku, przed tzw. okresem burzowym, nie później jednak niż do 30 kwietnia.

C. Instalacja gazowa.

W budynku zasilanym z sieci gazowej musi być zainstalowany na przyłączu kurek główny umożliwiający odcięcie dopływu gazu do instalacji gazowej. Kurek główny powinien być zainstalowany na zewnątrz budynku w wentylowanej szafce przy ścianie, we wnęce ściennej lub w odległości nieprzekraczającej 5 m od zasilanego budynku, w miejscu łatwo dostępnym i zabezpieczonym przed wpływami atmosferycznymi, uszkodzeniami mechanicznymi i dostępem osób niepowołanych.

Uwaga!

1. Na instalacji gazowej prowadzonej przez pomieszczenia garaży nie można umieszczać żadnych zaworów i odbiorników (przyborów).
2. Przewód instalacyjny powinien być ciągły.
3. Ewentualne łączenie przewodów może być wykonane wyłącznie przez ich zespawanie.

W pomieszczeniach, w których gaz jest spalany (np. kotłowniach), warto zainstalować czujniki z sygnalizacją dźwiękową do wykrywania niebezpiecznych stężeń gazu i czadu (tlenku węgla). Rury i szafki instalacji gazowej muszą być pomalowane na żółto, co pozwala na odróżnianie ich od elementów innych instalacji.

Ważne

Przeglądów stanu technicznego instalacji gazowej należy dokonywać co najmniej raz w roku (ustawa z 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane – tekst jedn.: Dz.U. z 2018 r. poz. 1202 ze zm.).

5. Drogi pożarowe i dojazdy do budynków.

W ocenie stanu ochrony ppoż. należy uwzględnić:

•  sposób oznakowania dróg pożarowych,
•  przejezdność i możliwość manewrowania pojazdami,
•  składowanie materiałów palnych przy budynkach lub drogach dojazdowych do nich,
•  oznakowanie i dojazdy do zewnętrznej sieci hydrantowej (nadziemnej i podziemnej).

6. Prace niebezpieczne pod względem pożarowym.

Ocena stanu ochrony ppoż. powinna uwzględniać także prace niebezpieczne pod względem pożarowym w firmie, czyli remontowo-budowlane:

•  związane z użyciem otwartego ognia, cięciem z wytwarzaniem iskier mechanicznych i spawaniem, prowadzone wewnątrz lub na dachach obiektów, na przyległych do nich terenach oraz placach składowych,
•  wykonywane w strefach zagrożonych wybuchem

(§ 2 ust. 1 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz.U. z 2010 r. nr 109, poz. 719)).

Przed rozpoczęciem prac niebezpiecznych pod względem pożarowym, które mogą powodować bezpośrednie niebezpieczeństwo powstania pożaru lub wybuchu, właściciel, zarządca bądź użytkownik obiektu ma obowiązek:

•  ocenić zagrożenie pożarowe w miejscu, w którym prace będą wykonywane,
•  ustalić rodzaj przedsięwzięć mających na celu niedopuszczenie do powstania i rozprzestrzeniania się pożaru lub wybuchu,
• wskazać osoby odpowiedzialne za odpowiednie przygotowanie miejsca pracy, przebieg i zabezpieczenie miejsca po zakończeniu pracy,
•  zapewnić wykonywanie prac wyłącznie przez osoby do tego upoważnione, posiadające odpowiednie kwalifikacje,
•  zaznajomić osoby wykonujące prace z zagrożeniami pożarowymi występującymi w rejonie ich wykonywania i przedsięwzięciami mającymi na celu niedopuszczenie do powstania pożaru lub wybuchu.

Ponadto przy wykonywaniu prac niebezpiecznych pod względem pożarowym, które mogą powodować bezpośrednie niebezpieczeństwo powstania pożaru lub wybuchu, trzeba:

1. zabezpieczyć przed zapaleniem materiały palne występujące w miejscu wykonywania prac i rejonach przyległych, w tym także elementy konstrukcji budynku oraz znajdujące się w nim instalacje techniczne;
2. prowadzić prace niebezpieczne pod względem pożarowym w pomieszczeniach lub przy urządzeniach zagrożonych wybuchem bądź w pomieszczeniach, w których wcześniej wykonywano inne prace związane z użyciem łatwo palnych cieczy albo palnych gazów, tylko gdy stężenie par cieczy lub gazów w mieszaninie z powietrzem w miejscu wykonywania prac nie przekracza 10% ich dolnej granicy wybuchowości;
3. mieć w miejscu wykonywania prac sprzęt umożliwiający likwidację wszelkich źródeł pożaru;
4. po zakończeniu prac poddawać kontroli miejsce, w którym były wykonywane, i rejony przyległe;
5. używać do wykonywania prac wyłącznie sprzętu:

•  sprawnego technicznie,
•  zabezpieczonego przed możliwością wywołania pożaru.