---

Szkolenia okresowe BHP dla pracowników narażonych na substancje rakotwórcze budzą wątpliwości – czy mogą być częścią standardowych szkoleń okresowych BHP, czy stanowią odrębny obowiązek? Jak interpretować przepisy rozporządzenia Ministra Zdrowia z 2024 r. w sprawie substancji chemicznych,w kontekście rozporządzenia dotyczącego szkoleń BHP.

Obowiązki pracodawcy w zakresie szkoleń BHP a przepisy prawa pracy

Kiedy obowiązują szkolenia okresowe BHP dla pracowników narażonych na substancje rakotwórcze?

Czy szkolenie BHP przy substancjach rakotwórczych to dodatkowe czy standardowe szkolenie okresowe?

Wymagania dotyczące programu szkoleń dla osób narażonych na substancje mutagenne i reprotoksyczne

Czy szkolenia okresowe można połączyć z obowiązkami wynikającymi z przepisów szczególnych?

Jak poprawnie realizować szkolenia okresowe BHP przy narażeniu na substancje rakotwórcze?

Obowiązki pracodawcy w zakresie szkoleń BHP a przepisy prawa pracy

Obowiązek organizowania szkoleń okresowych BHP dla pracowników narażonych na substancje rakotwórcze, mutagenne i reprotoksyczne wynika z ogólnych przepisów Kodeksu pracy oraz przepisów wykonawczych, takich jak rozporządzenie Ministra Zdrowia z 26 lipca 2024 r. w sprawie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym, mutagennym lub reprotoksycznym w środowisku pracy. Pracodawca ponosi odpowiedzialność za prawidłową realizację tego obowiązku – zarówno w zakresie treści szkolenia, jak i jego dokumentacji.

Czytaj także: Substancje reprotoksyczne w zakładzie pracy – co to oznacza dla pracodawcy>>>

Kiedy obowiązują szkolenia okresowe BHP dla pracowników narażonych na substancje rakotwórcze?

Szkolenia okresowe BHP dla pracowników narażonych na substancje rakotwórcze obowiązują zawsze wtedy, gdy w środowisku pracy występują substancje chemiczne, mieszaniny lub procesy technologiczne o działaniu rakotwórczym, mutagennym lub reprotoksycznym. Obowiązek ten wynika z rozporządzenia Ministra Zdrowia z 26 lipca 2024 r. w sprawie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym, mutagennym lub reprotoksycznym w środowisku pracy, które precyzuje zakres szkolenia w kontekście ryzyka zdrowotnego, higieny pracy, stosowania środków ochrony indywidualnej oraz reagowania w sytuacjach awaryjnych.

Szkolenie to ma charakter okresowy – powinno być powtarzane w regularnych odstępach czasu, choć przepisy nie określają wprost jego częstotliwości. Obowiązek ten spoczywa na pracodawcy i obejmuje wszystkie osoby narażone na kontakt z substancjami niebezpiecznymi, niezależnie od zajmowanego stanowiska.

Czytaj także: Jak często należy przeprowadzać szkolenia okresowe BHP dla pracowników wykonujących prace niebezpieczne?>>>

Czy szkolenie BHP przy substancjach rakotwórczych to dodatkowe czy standardowe szkolenie okresowe?

Wątpliwość czy szkolenia okresowe BHP dla pracowników narażonych na substancje rakotwórcze są częścią standardowych szkoleń wynikających z rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkoleń w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy, czy stanowią odrębny obowiązek, nie jest jednoznacznie rozstrzygnięta w przepisach. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 2024 r. w sprawie substancji chemicznych wskazuje na konieczność przeprowadzania okresowych szkoleń obejmujących zagrożenia związane z substancjami rakotwórczymi, mutagennymi i reprotoksycznymi, jednak nie odnosi się bezpośrednio do ogólnych przepisów BHP.

Brak wyraźnego odesłania do rozporządzenia w sprawie szkoleń BHP może sugerować, że mamy do czynienia z osobnym, wyspecjalizowanym szkoleniem, nakierowanym na konkretne ryzyko zawodowe. Z drugiej strony, jeśli program szkolenia okresowego BHP uwzględnia tematykę określoną w przepisach dotyczących substancji niebezpiecznych, istnieją argumenty za tym, by uznać je za część tego samego procesu edukacyjnego.

Wymagania dotyczące programu szkoleń dla osób narażonych na substancje mutagenne i reprotoksyczne

Program szkolenia okresowego BHP dla pracowników narażonych na substancje rakotwórcze, mutagenne i reprotoksyczne powinien uwzględniać szczegółowe wytyczne zawarte w rozporządzeniu w sprawie substancji chemicznych. Zakres takiego szkolenia powinien obejmować:

•  ryzyko zdrowotne,
•  wymagania higieniczne,
•  zasady stosowania środków ochrony indywidualnej,
•  postępowanie w sytuacjach awaryjnych.

Czy szkolenia okresowe można połączyć z obowiązkami wynikającymi z przepisów szczególnych?

Możliwe jest połączenie szkolenia okresowego BHP z wymaganiami przepisów szczególnych, pod warunkiem, że program szkoleniowy spełnia wymogi obu rozporządzeń. Treść szkolenia musi obejmować tematykę określoną w przepisach dotyczących substancji niebezpiecznych oraz w klasycznych szkoleniach BHP. W praktyce pozwala to pracodawcy efektywniej zarządzać edukacją pracowników i dokumentacją.

Jak poprawnie realizować szkolenia okresowe BHP przy narażeniu na substancje rakotwórcze?

Aby szkolenia okresowe BHP dla pracowników narażonych na substancje rakotwórcze były zgodne z przepisami, program powinien łączyć wymagania zawarte w rozporządzeniu Ministra Zdrowia w sprawie substancji chemicznych oraz w przepisach ogólnych w sprawie szkoleń w dziedzinie BHP. Treść szkolenia musi obejmować zagrożenia chemiczne, sposoby ich unikania, stosowanie środków ochrony oraz reagowanie w sytuacjach awaryjnych. Dokumentacja szkolenia powinna potwierdzać zgodność z przepisami i faktyczne przekazanie wiedzy pracownikom.