Pytanie

Pracownik jadąc do domu, wpadł w poślizg. Spowodowane było to trudnymi warunkami pogodowymi – silnymi opadami śniegu oraz nieprzygotowaną nawierzchnią do jazdy. Czy pracownik służby bhp jest zobligowany bez uzgodnienia z poszkodowanym do wpisania w pkt 9 karty wypadkowej „wypadek, który miał miejsce, spowodowany był niedostosowaniem prędkości do panujących warunków na drodze (atmosferycznych)”. Zapis ten jest niezgodny z prawdą, a sam pracownik bhp nie był na miejscu zdarzenia (mieszka na drugim końcu Polski). Na miejscu zdarzenia nie były też obecne organy zewnętrzne.

Jak zatem można określić niedostosowanie prędkości na drodze do panujących warunków?

Jakie mogą być następstwa ww. zapisu dla poszkodowanego?

Czy ubezpieczyciel np. PZU może podważyć zapis na niekorzyść poszkodowanego?

W mojej ocenie zapis ten sugeruje, że winę za wypadek ponosi poszkodowany.

Wyjaśnienia okoliczności wypadku były sporządzone na podstawie rozmowy telefonicznej. Poszkodowany otrzymał wyjaśnienia do podpisu pocztą, zgłosił jednak co nich pewne zastrzeżenia. Pracownik bhp nie chciał uwzględnić żadnych uwag i od razu sporządził kartę wypadkową do zatwierdzenia.

Co w tej sytuacji poszkodowany może zrobić?

ODPOWIEDŹ

Osoba wyznaczona przez pracodawcę do sporządzenia karty wypadku w drodze (w opisanym zdarzeniu – z pracy do domu), sporządza ją na podstawie oświadczenia poszkodowanego, co do miejsca, czasu i okoliczności zaistnienia wypadku; informacji i dowodów pochodzących od podmiotów badających okoliczności i przyczyny zdarzenia (Policja) lub udzielających poszkodowanemu pierwszej pomocy (lekarz pogotowia); ustaleń własnych sporządzającego kartę wypadku, dokonanych na podstawie analizy zebranych informacji. Osoba sporządzająca kartę wypadku nie musi zgadzać się z oświadczeniem złożonym przez poszkodowanego, pod warunkiem, że posiada dowody na to, że zdarzenie miało inne okoliczności i przyczyny, od tych, jakie podaje w swoim oświadczeniu poszkodowany. Osoba sporządzająca kartę wypadku wpisuje w pkt 9 karty wypadku, to co ustali po zebraniu materiałów dotyczących wypadku. Nie musi tego uzgadniać z poszkodowanym.

UZASADNIENIE

Ustalenia dokonane w karcie wypadku powinny być przez sporządzającego kartę uzasadnione. Może on wpisać w karcie wypadku, że „wypadek, który miał miejsce, spowodowany był niedostosowaniem prędkości do panujących warunków na drodze”, jeśli miał na to wystarczające dowody, nawet w przypadku, gdy poszkodowany jest innego zdania. Nie jest tu wystarczająca powszechna opinia, że poślizg pojazdu zawsze wynika z niedostosowania szybkości do warunków panujących na drodze. W zdarzeniu mogły zaistnieć warunki wynikające z innych przyczyn, np. wynikające z awarii pojazdu, nagłej sytuacji na drodze, uszkodzenia nawierzchni jezdni występujące bez ostrzeżenia i ograniczenia szybkości, które mogły skutkować poślizgiem. Najlepszym wyjściem w takiej sytuacji jest wezwanie Policji.

W opisanej sytuacji, ważne jest to, co zostało wpisane w pkt 8 karty wypadku. Prawdopodobnie, według stanu faktycznego przedstawionego w pytaniu, zapisano w nim, że wypadek nie jest wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy. W takim przypadku poszkodowany nie otrzymuje 100% zasiłku chorobowego od pierwszego dnia zwolnienia od pracy. Żadnych innych społecznych świadczeń z tytułu wypadku w drodze obowiązujące w tym zakresie przepisy nie przewidują. Dla ubezpieczenia, innego niż wynikające z przepisów ubezpieczenia społecznego (np. w PZU) karta wypadku nie powinna być dokumentem wpływającym na przyznanie odszkodowania, a nawet nie powinna być prywatnemu ubezpieczycielowi dostarczona.

Przepisy regulujące postępowanie powypadkowe nie określają, w jaki sposób powinny być zbierane materiały wypadkowe. W wielu przypadkach wysłuchiwanie poszkodowanego (świadka) przez telefon wydaje się być nierzetelne i może doprowadzić do sytuacji, w której poszkodowany stwierdzi, że okoliczności wypadku opisane w karcie wypadku nie wynikają z jego oświadczenia. Osoba zbierająca dowody przez telefon nie będzie miała na poparcie swojego twierdzenia dowodu na piśmie.

Poszkodowany, który nie zgadza się z ustaleniami zawartymi w karcie wypadku w drodze może dochodzić zmiany ustalenia treści karty wypadku na drodze sądowej.

Definicję wypadku w drodze do pracy lub z pracy określa art. 57b ust. 1-2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 z późn. zm.). Za wypadek w drodze do pracy lub z pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło w drodze do lub z miejsca wykonywania zatrudnienia lub innej działalności stanowiącej tytuł ubezpieczenia rentowego, jeżeli droga ta była najkrótsza i nie została przerwana. Uważa się, że wypadek nastąpił w drodze do pracy lub z pracy, mimo że droga została przerwana, jeżeli przerwa była życiowo uzasadniona i jej czas nie przekraczał granic potrzeby, a także wówczas, gdy droga, nie będąc drogą najkrótszą, była dla ubezpieczonego, ze względów komunikacyjnych, najdogodniejsza. Za drogę do pracy lub z pracy uważa się oprócz drogi z domu do pracy lub z pracy do domu również drogę do miejsca lub z miejsca: 1) innego zatrudnienia lub innej działalności stanowiącej tytuł ubezpieczenia rentowego; 2) zwykłego wykonywania funkcji lub zadań zawodowych albo społecznych; 3) zwykłego spożywania posiłków; 4) odbywania nauki lub studiów.

Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 77, poz. 512 z późn. zm.) w art. 11 określa wysokość miesięcznych zasiłków chorobowych. W ust. 2 stanowi, że miesięczny zasiłek chorobowy wynosi 100% podstawy wymiaru zasiłku, jeżeli niezdolność do pracy, lub niemożliwość wykonania pracy (m.in.) powstała wskutek wypadku w drodze do pracy lub z pracy.

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 24 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad oraz trybu uznawania zdarzenia za wypadek w drodze do pracy lub z pracy, sposobu jego dokumentowania, wzoru karty wypadku w drodze do pracy lub z pracy oraz terminu jej sporządzania (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 924) – dalej r.s.w.d. określa m.in. szczegółowe zasady ustalania przyczyn i okoliczności oraz uznawania zdarzenia za wypadek w drodze. Przepis § 1 r.s.w.d. stanowi, iż ubezpieczony, który uległ wypadkowi w drodze do pracy lub z pracy zawiadamia niezwłocznie lub po ustaniu przeszkód uniemożliwiających niezwłoczne zawiadomienie o wypadku pracodawcę. Uznanie zdarzenia za wypadek w drodze do pracy lub z pracy następuje (§ 2 r.s.w.d.) na podstawie: 1) oświadczenia poszkodowanego, członka jego rodziny lub świadków co do czasu, miejsca i okoliczności zdarzenia; 2) informacji i dowodów pochodzących od podmiotów badających okoliczności i przyczyny zdarzenia lub udzielających poszkodowanemu pierwszej pomocy; 3) ustaleń sporządzającego kartę. Ustalenie okoliczności wypadku w drodze do pracy lub z pracy jest dokonywane (§ 3 r.s.w.d.) w karcie wypadku w drodze do pracy lub z pracy. Kartę wypadku (§ 4 r.s.w.d.) pracodawca sporządza po ustaleniu okoliczności i przyczyn zdarzenia, nie później niż w terminie 14 dni od dnia uzyskania zawiadomienia o wypadku, w dwóch egzemplarzach, z których jeden otrzymuje poszkodowany lub członek jego rodziny, a drugi przechowuje się w dokumentacji powypadkowej. Odmowa (§ 5 r.s.w.d.) uznania zdarzenia za wypadek w drodze do pracy lub z pracy wymaga uzasadnienia.