Mieliśmy wypadek na budowie. Pracownik spadł z wysokości szóstego piętra na piętro trzecie, wpadając przy tym pomiędzy ścianę elewacji a samo rusztowanie. Ponieważ jest to dość duża budowa, to rusztowanie nie było stawiane przez naszych pracowników. Odebrane zostało przez INB. Oczywiście nasz pracownik miał badania wysokościowe, wymagane szkolenie bhp i ubranie robocze. Jeśli nasi pracownicy są podwykonawcami, to kto sporządza dokumentację powypadkową? Jaka powinna być prawidłowa odległość pomiędzy elewacją a podestem rusztowania?

W sytuacji, gdy osoba prowadząca na własny rachunek działalność gospodarczą ulegnie wypadkowi, wykonując pracę na rzecz wykonawcy robót, to ustalenia okoliczności i przyczyn tego wypadku dokonuje w Karcie wypadku Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Jeśli poszkodowany świadczy pracę na podstawie umowy agencyjnej, zlecenia lub umowy o świadczenie usług, to ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku, któremu ulegnie podczas wykonywania tych prac dokonuje w Karcie wypadku wykonawca robót. Z kolei ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku, któremu uległ pracownik podwykonawcy, dokonuje podwykonawca (jego zespół powypadkowy) w obecności przedstawiciela wykonawcy robót. W przypadku gdy rusztowanie jest oddalone od ściany ponad 0,2 m, należy stosować balustrady od strony ściany.

Podwykonawca a zapewnienie warunków bhp

Jeżeli osoba fizyczna jest podwykonawcą, to należy domniemywać, że świadczy pracę na rzecz wykonawcy robót budowlanych na innej podstawie niż stosunek pracy (nie na podstawie umowy o pracę). Nie jest zatem pracownikiem w rozumieniu art. 2 KP. Zapewne jest osobą prowadzącą na własny rachunek działalność gospodarczą. Takim osobom, jeżeli wykonują pracę w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę (wykonawcę robót), pracodawca ten jest zobowiązany zgodnie z art. 304 § 1 KP zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki pracy.

Ponadto na mocy art. 3043 KP, jeżeli osoby takie (podwykonawcy) wykonują jednocześnie w tym samym miejscu pracę, a także wykonują pracę w tym miejscu również pracownicy zatrudnieni przez wykonawcę robót, to osoby te (podwykonawcy), jak również wykonawca robót mają obowiązek stosowania się do przepisu art. 208 § 1 KP. Obowiązek ten polega na:

1) współpracy pomiędzy osobą a wykonawcą robót,

2) wyznaczeniu koordynatora sprawującego nadzór nad bezpieczeństwem i higieną pracy wszystkich osób zatrudnionych w tym samym miejscu,

3) ustaleniu zasad współdziałania uwzględniających sposoby postępowania w przypadku wystąpienia zagrożeń dla zdrowia lub życia osób zatrudnionych w tym samym miejscu,

4) informowaniu siebie nawzajem oraz pracowników wykonawcy (lub ich przedstawicieli) o działaniach w zakresie zapobiegania zagrożeniom zawodowym występującym podczas wykonywanych przez nich prac.

Ustalania okoliczności i przyczyn wypadku

W sytuacji, gdy taka osoba – przypominamy – prowadząca na własny rachunek działalność gospodarczą ulegnie wypadkowi, wykonując pracę na rzecz pracodawcy (wykonawcy robót), to zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 8 WypadkiU ustalenia okoliczności i przyczyn tego wypadku dokonuje w Karcie wypadku Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS).

Gdyby jednak osoba fizyczna (podwykonawca) świadczyła pracę na rzecz wykonawcy robót na podstawie:

1) umowy agencyjnej,

2) umowy zlecenia lub

3) umowy o świadczenie usług,

– to zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 6 WypadkiU ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku, któremu ulegnie podczas wykonywania tych prac, dokonuje w Karcie wypadku wykonawca robót.

Ważne

Procedura ustalania okoliczności i przyczyn takiego wypadku oraz wzór Karty wypadku określone zostały w rozporządzeniu MRiPS z 23.1.2022 r. w sprawie trybu uznawania zdarzenia powstałego w okresie ubezpieczenia wypadkowego za wypadek przy pracy, kwalifikacji prawnej zdarzenia, wzoru karty wypadku i terminu jej sporządzenia (Dz.U. z 2022 r. poz. 223).

W sytuacji, gdyby podwykonawcą była firma zatrudniająca pracowników i pracownik taki uległby wypadkowi na terenie budowy prowadzonej przez wykonawcę robót, to w myśl art. 5 ust. 2 WypadkiU ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku, któremu ulegnie podczas wykonywania tych prac, dokonuje się zgodnie z przepisami Kodeksu pracy, czyli rozporządzenia RM z 1.7.2009 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy (Dz.U. Nr 105, poz. 870), a protokół powypadkowy sporządza się według wzoru zamieszczonego w załączniku do rozporządzenia MRPiPS z 24.5.2019 r. w sprawie wzoru protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy (Dz.U. z 2019 r. poz. 1071).

Zgodnie z § 8 OkolWypR ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku, który miał miejsce na terenie innego zakładu pracy, dokonuje zespół powypadkowy powołany przez pracodawcę poszkodowanego, w obecności przedstawiciela pracodawcy, na którego terenie miał miejsce wypadek (wykonawcy).

Zatem ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku, któremu uległ pracownik podwykonawcy, dokonuje podwykonawca (powołany przez niego zespół powypadkowy) w obecności przedstawiciela wykonawcy robót.

Obowiązki wykonawcy robót

Należy przy tym przypomnieć, że wykonawca robót jest zobowiązany:

1) zapewnić udzielenie pomocy poszkodowanemu,

2) zabezpieczyć miejsce wypadku,

3) zawiadomić niezwłocznie o wypadku podwykonawcę (pracodawcę poszkodowanego),

4) udostępnić miejsce wypadku, a także niezbędne materiały oraz udzielić informacji i wszechstronnej pomocy zespołowi powypadkowemu powołanemu przez podwykonawcę ustalającemu okoliczności i przyczyny tego wypadku.

Jednakże na mocy § 8 ust. 3 OkolWypR na wniosek podwykonawcy wykonawca robót może ustalić okoliczności i przyczyny tego wypadku, a następnie dokumentację powypadkową przekazać podwykonawcy. Jeżeli wykonawca robót przychyli się do tego wniosku, to ustalenie okoliczności i przyczyn tego wypadku i sporządzenie protokołu powypadkowego będzie ciążyć na zespole powypadkowym powołanym przez wykonawcę robót.

Maksymalna dopuszczalna odległość pomiędzy pomostem rusztowania a ścianą budynku

Jeżeli chodzi o maksymalną dopuszczalną odległość pomiędzy pomostem rusztowania a ścianą budynku, to w przepisie § 115 ust. 4 BhpRobBudR wskazano, że w przypadku odsunięcia rusztowania od ściany budynku ponad 0,2 m należy zastosować balustrady od strony tej ściany. Balustrada taka składa się z:

1) deski krawężnikowej o wysokości 0,15 m oraz

2) poręczy ochronnej umieszczonej na wysokości 1,1 m.

Wolną przestrzeń pomiędzy deską krawężnikową a poręczą wypełnia się w sposób zabezpieczający pracowników przed upadkiem z wysokości.

W związku z powyższym podest rusztowania nie może znajdować się w odległości większej niż 20 cm od ściany (elewacji) budynku, jeżeli Państwa rusztowanie nie ma balustrady od strony właśnie tej ściany.