Pytanie

Pracownica poślizgnęła się na skuterze i wywróciła się. Zdarzenie to miało miejsce przed rozpoczęciem pracy około 5:30 rano. Pracownica udała się do zakładu pracy celem poinformowania kierownika zmiany, że powyższe zdarzenie miało miejsce (nie zgłaszając wypadku, w ogóle nie padło takie stwierdzenie z ust pracownicy) i idzie do domu, bo bolą ją nogi i jest „poobijana”. Następnie po kilkunastu godzinach zadzwoniła do zakładu pracy w celu zgłoszenia zdarzenia jako wypadek w drodze do pracy. Czy zdarzenie to może zostać uznane za wypadek w drodze do pracy? Jaka w tym przypadku jest przyczyna zewnętrzna zdarzenia? Pracownica dostarczywszy pracodawcy zwolnienie lekarskie wsiadła na oczach innych pracowników na skuter (z niesprawną nogą) i odjechała do domu. Czy takie zachowanie pracownicy może mieć wpływ na nieuznanie zdarzenia za wypadek?

ODPOWIEDŹ

Zachowanie pracownicy, które świadczyć może o tym, że skutki wypadku nie były dotkliwe bądź w ogóle nie zaistniał uraz nie ma znaczenia dla uznania zdarzenia za wypadek w drodze do lub z pracy. Dla takiej kwalifikacji nie musi zostać spełniona przesłanka powstania urazu.

UZASADNIENIE

Stosownie do art. 57b ust. 1 ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, za wypadek w drodze do lub z pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło w drodze do lub z miejsca wykonywania zatrudnienia lub innej działalności stanowiącej tytuł ubezpieczenia rentowego, jeżeli droga ta była najkrótsza i nie została przerwana.

Kwalifikując zdarzenie jako wypadek przy pracy, należy przeanalizować, czy spełnione zostały poszczególne przesłanki definicji wypadku w drodze do i z pracy. Muszą one wystąpić łącznie. W omawianym przypadku istotne jest stwierdzenie, czy wystąpiły nagłość i przyczyna zewnętrzna. Za przyczynę zewnętrzną uważa się czynnik pochodzący spoza organizmu poszkodowanego. Mogą do nich należeć m.in.: śliska nawierzchnia, nierówna nawierzchnia, uderzenie o elementy upadającej maszyny (motocykla), czynniki atmosferyczne, awaria skutera, działanie osób trzecich, itp.

Na podstawie przedstawionych w pytaniu danych nie można jednoznacznie stwierdzić, czy zrealizowany został warunek nagłości, wystąpienia przyczyny zewnętrznej i czy droga do pracy była najkrótsza i nie została przerwana. Te wszystkie elementy powinny być przedmiotem postępowania, które pracodawca powinien podjąć w celi ustalenia okoliczności i przyczyn zdarzenia. Zasady postępowania w razie dokonania zgłoszenia wypadku w drodze do lub z pracy określa rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 24.12.2002 r. w sprawie szczegółowych zasad oraz trybu uznania zdarzenia za wypadek w drodze do pracy lub z pracy, sposobu jego dokumentowania, wzoru karty wypadku w drodze do pracy lub z pracy oraz terminu jej sporządzania – dalej r.w.d.p. Ustalenie okoliczności wypadku w drodze do lub z pracy jest dokonywane w karcie wypadku, którą pracodawca sporządza po ustaleniu okoliczności i przyczyn zdarzenia nie później niż w terminie 14 dni od dnia uzyskania zawiadomienia o wypadku (§ 3 r.w.d.p.). Kartę wypadku sporządza się w dwóch egzemplarzach, z których jeden otrzymuje poszkodowany lub członek jego rodziny, a drugi przechowuje się w dokumentacji powypadkowej. Odmowa uznania zdarzenia za wypadek w drodze do lub z pracy wymaga uzasadnienia.

Zachowanie pracownicy, która „wsiadła na oczach innych pracowników na skuter (z niesprawną nogą) i odjechała do domu” nie ma znaczenia dla uznania bądź nieuznania zdarzenia za wypadek w drodze do lub z pracy. Wprawdzie takie zachowanie może świadczyć, że skutki wypadku nie były dotkliwe bądź w ogóle nie zaistniał uraz, jednakże dla uznania zdarzenia za wypadek w drodze do lub z pracy nie musi zostać spełniona przesłanka powstania urazu. Jeżeli zatem analiza zdarzenia potwierdzi zaistnienie wszystkich ww. elementów, to mimo braku urazu będą istniały przesłanki do uznania go za wypadek w drodze do pracy.

Dla uznania zdarzenia za wypadek w drodze do lub z pracy nie ma również znaczenia kiedy pracownica dokonała jego zgłoszenia. Zgodnie z ukształtowanym orzecznictwem Sądu Najwyższego, wniosek pracownika o ustalenie okoliczności i przyczyn wypadku może być zgłoszony w każdym czasie, jeżeli pracownik ma w tym interes prawny. Żądanie takiego ustalenia nie ulega przedawnieniu na podstawie art. 291 ustawy z 26.06.1974 r. – Kodeks pracy (por. orzeczenia SN z 26.05.1981 r., III PRN 18/81, z 4.08.1981 r., III PRN 25/81, z 18.11.1982 r., II PRN 25/82).